Karabük (TİHA) – Safranbolu’nun Sine köyünde yaşayan Hüseyin Şahin Özdemir sıcak ve soğuk demir işçiliğini Safranbolu evlerinin kapı kilitleri ve tokmaklarını yaparak geçimini sağlıyor.
Kapı ve kilit tokmaklarını yapan, UNESCO çilingiri olarak tanınan Hüseyin Şahin Özdemir, TİHA Muhabiri Zehra Türker’le röportaj gerçekleştirdi.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
1962 yılında Çatak Sine Müstekler Mahallesi’nde doğdum. İlköğretimimi Sine İlkokulunda tamamladım. 1978 yılında demirci ustası Muhsin Ünal’ın yanında çırak olarak çalışmaya başladım. 1980 yılında ustam askere gidince bütün işler bana kaldı. Elimden geldiği kadarıyla, dükkânda işleri aksatmadan büyük çabayla çalıştım. Ustam askerden döndükten sonra her şeyin yolunda gittiğini ve bir şikâyet olmadığını görünce, artık sen de benim ayarımda bir usta oldun dedi. Ben de bir süre daha ustamla çalıştıktan sonra 1986 yılında dükkanımı açtım ve o gün bu gündür mesleğime devam ediyorum.
Mesleğinize nasıl başladınız?
Bölgemizdeki tarım alanlarının bolluğundan dolayı genellikle ürettiğimiz aletler bağ bahçe işleri için tırmık, balta, kazma gibi tarım aletleriydi. Aynı zamanda kömür sobaları da yapardık. Fabrikasyon işçiliğinin ortaya çıkmasıyla birlikte sobacılık mesleği sona erdi. İlçemize doğalgazın ve apartmanlara merkezi ısı sistemlerinin kurulmasıyla birlikte sobacılık mesleği de özelliğini kaybetti.
Safranbolu’nun, 1994 UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer almasıyla birlikte tarihi evlerin restorasyonu başladı. Restorasyon sürecinde kapılardaki dekorasyonları yapan ustalar bulmak oldukça zordu. Bundan dolayı ihtiyaçların daha da artacağını ve bu sanatın önemli olduğunu düşündüm. Hacı Rıza Amca isimli bir demirci ustası bulduk, kendisini dükkanımıza davet ettik ve kapı dekorasyonları konusunda bilgiler aldım. Kapı kulpları, kapı mandalı, kapı göbeği gibi Safranbolu evlerinin kapılarında kullanılan malzemeleri ve yapımını öğrendim. Ali Rıza Amca’nın vermiş olduğu bilgileri kullanarak ürünleri yapmaya başladım ve halen daha işimi yapıyorum.
Atölyenizde neler üretiyorsunuz?
Safranbolu’nun geleneksel evlerine özgü tokmaklar, kapı halkaları ve kilitler üretiyoruz. Ürünlerin nerede kullanılacağı, süslemeleri, malzemeleri değişiklik gösteriyor. Çünkü sadece evlerde değil, cami, han, hamam, kütüphane gibi mekanlarda da kullanılıyor. Aynı zamanda kadın, erkek kapı tokmakları da üretiyoruz. Kapıyı çalan erkekse ona ait olan tokmağı çalıyor ve içeride olan kişi, tokmağın daha sert ses çıkmasından erkeğin geldiğini anlıyor.
Sizden sonra mesleğinizi devam ettirebilecek çırağınız var mı?
Mesleğimizin devam etmesi için elimizden geleni yapıyoruz. Şu anda bir çırak yok, gençler kolay para kazanmanın peşinde, el emeğiyle yapılan işlere ilgi duymuyorlar. Yine de Allah’tan ümit kesilmez. İnşallah bu güzel mesleği devam ettirebilecek insanlar olur. Ben de elimden geldiği kadarıyla mesleğime devam edeceğim.
Başka şehirlerden de siparişler alıyor musunuz?
Evet alıyorum. Safranbolu dışında da talepler oluyor. Kastamonu ve çevre illere de ürünler gönderiyorum. Demircilik mesleğini, unutulmaya yüz tutmuş bölgelerde bu tür ürünleri yapabilen az sayıda usta var. Bu nedenle diğer şehirlerden de sipariş talepleri oluyor. Elimizden geldiği kadar ihtiyaca göre üretim yapıyoruz. Demircilik kültürünü yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak için uğraşıyoruz.
”HURDALARI KULLANIŞLI HALE GETİRİNCE ADETA BANA GÜLDÜKLERİNİ HİSSEDİYORUM”
Yaptığınız meslekten hiç pişman oldunuz mu?
Asla pişmanlığım olmadı, işimi severek yapıyorum. İnsanlar mutlu olmak için bir sürü para harcar, gezip tozarlar benim için mutluluk bu değil. Ben işimin başında oldukça daha çok mutlu oluyorum. Şöyle de bir tavsiyede bulunmak istiyorum: işlerini severek ve kabul ederek yaparlarsa başarıya elbette ulaşırlar.
Editör: Sudem Orbay
