KARABÜK (TİHA) – Safranbolu Belediyesi tarafından düzenlenen Ramazan Akşamları Kültür ve Sanat Sohbetleri’nde, Arkeolog-Yazar Nezih Başgelen ile “Şanlıurfa’dan Mardin’e Sıra Dışı Bulgularıyla Göbeklitepe Kültürü Taş Tepeler Kazıları” adlı söyleşi gerçekleştirildi.
Tarihi çarşı muallimler birliğinde 23 Mart Cumartesi 21.30’da düzenlenen konferansta, Arkeoloji ve Sanat Dergisi Editörü Başgelen; Göbeklitepe, Karahan Tepe ve Anadolu’da bulunan birçok neolitik dönem kazı çalışmalarına dair bilgilerini katılımcılarla paylaştı.
Başgelen, 1970’li yıllarda Mimar Doğan Kuban ile Safranbolu’ya geldiğini konuşmacılara aktardı. Konuşmasında, Göbeklitepe veya Karahan Tepe gibi önemli arkeolojik alanları ziyaret edip etmediklerini katılımcılara sordu ve ardından sohbet bu soru üzerinden devam etti. Nezih Başgelen, ilgi çeken konuşmasında yeni bilgiler vereceğini ve Göbeklitepe kültürünün yeni merkezleri açısından ilk defa böyle bir sunumu olacağını dile getirdi.
Nezih Başgelen, Gordon Childe tarafından “neolitik devrim” olarak adlandırılan avcı-toplayıcı yaşam tarzından yerleşik hayata geçişin odak noktasının Göbeklitepe olduğunu açıkladı. Başgelen, bölgenin tüm uygarlık tarihindeki merkezi olduğunu vurgulayarak, Göbeklitepe’nin insanlık tarihindeki önemine dikkat çekti.
Öte yandan, Avrupa Bilim Ajansı’nın yürüttüğü proje kapsamında, Anadolu’daki Türk ve Batı Neolitik yerleşimlerinde insan, hayvan ve bitki kalıntılarının DNA’sının araştırıldığını açıkladı. Sözlerinde araştırmanın çarpıcı sonuçlarına yer veren Başgelen, örneklerin incelenmesiyle Avrupa’nın neolitik yerleşimlerinin atalarının Anadolu’dan göç ettiğinin ortaya çıktığını ifade etti.
Arkeolog Başgelen, Göbeklitepe’yi anlamak için bu bölgedeki kazıların tamamlanması gerektiğini dile getirdi. Şanlıurfa’da yapılan bilimsel çalışmalar ve kongrelerin, dünyanın dört bir yanından araştırmacıları bölgeye çektiğini ve bu durumun Göbeklitepe’nin öneminin bir göstergesi olduğunu ifade etti. Ayrıca, neolitik dönemde ikonografik okumaların modellerinin incelenmesi gerektiğine değindi.
Yazar Başgelen, Mezopotamya’dan Avrupa’ya uzanan insan ve doğanın tanıklıklarının günümüz insanlığının temelini anlamada kritik öneme sahip olduğunu vurguladı. Başgelen, yaklaşık 12 bin yıl önce, Fırat ve Dicle nehirleri arasında yer alan bölgede insanlık tarihinde önemli bir dönüm noktası ve tarihin akışını değiştiren bir keşif olan Göbeklitepe’nin bu bölgenin ve havzanın, Şanlıurfa’dan Mardin’e kadar uzanan alanların kültürünü Avrupa’ya taşıyan ve Anadolu’nun verimli topraklarının insanlık tarihindeki merkezi rolünü ortaya koyduğunu açıkladı.
